Επανεμφάνιση του λύκου στον Εθνικό Δρυμό της Πάρνηθας μετά από 50 χρόνια

Η Περιβαλλοντική Οργάνωση ΚΑΛΛΙΣΤΩ, που δραστηριοποιείται για πάνω από 10 χρόνια στη μελέτη και διατήρηση των μεγάλων σαρκοφάγων στην Ελλάδα, ενημερώνει επίσημα την κοινή γνώμη για την πρόσφατη επανεμφάνιση του λύκου στον Εθνικό Δρυμό της Πάρνηθας μετά από 50 χρόνια απουσίας του είδους. Η επιβεβαίωση της παρουσίας πραγματοποιήθηκε από την ΚΑΛΛΙΣΤΩ με εργασίες πεδίου και χρήση ειδικών αυτόματων φωτογραφικών διατάξεων υπέρυθρου, οι οποίες παρέμειναν ενεργές για 6 μήνες και κατόπιν σχετικού αιτήματος για τεχνική βοήθεια από το Δασαρχείο Πάρνηθας τον Σεπτέμβριο του 2014. Οι κάμερες τοποθετήθηκαν από τον δρ. βιολόγο της ΚΑΛΛΙΣΤΩΣ Γιώργο Ηλιόπουλο και τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν αφορούν την παρουσία μιας αγέλης λύκων 7-8 ατόμων. Τα αποτελέσματα κοινοποιήθηκαν στο Δασαρχείο Πάρνηθας και τον Φ.Δ. Πάρνηθας προς ενημέρωσή τους τον Σεπτέμβρη του 2015, αλλά και τον Οκτώβρη του 2015 μετά από επικαιροποίηση.

Η επανάκαμψη του λύκου στην περιοχή της Πάρνηθας και την ευρύτερη περιοχή ερμηνεύεται αποκλειστικά και μόνο με την διαδικασία της φυσικής επαναποίκισης από άτομα του είδους σε διασπορά, η οποία έχει ξεκινήσει εδώ και δύο τουλάχιστον δεκαετίες, με την σταδιακή επανεμφάνιση λύκων σε περιοχές της πρότερης κατανομής του είδους στην Στερεά Ελλάδα.

Η φυσική δάσωση σε μεγάλες εκτάσεις της ημιορεινής και ορεινής ζώνης, που ακολούθησαν την σταδιακή εγκατάλειψη της υπαίθρου και την ορθολογικότερη διαχείριση των δασών, η βελτίωση του νομικού καθεστώτος προστασίας του λύκου και της αρκούδας, και η επανάκαμψη των οπληφόρων, όπως ο αγριόχοιρος και το ζαρκάδι στην Ηπειρωτική Ελλάδα και το ελάφι στον Ε.Δ Πάρνηθας, αποτέλεσαν τις βασικότερες αιτίες για την σταδιακή επανάκαμψη του είδους σε περιοχές όπου είχε παλιότερα εξαφανισθεί.

Παρόμοια τάση επανάκαμψης των μεγάλων σαρκοφάγων θηλαστικών (αρκούδα, λύκος, λύγκας, αδηφάγος) καταγράφεται πλέον σε ολόκληρη της Ευρώπη, σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικής έρευνας που δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2014 στο επιστημονικό περιοδικό Science¹ και στην οποία συμμετείχε και η ΚΑΛΛΙΣΤΩ, παρέχοντας δεδομένα παρουσίας για τον λύκο και την αρκούδα στην Ελλάδα. Σημαντικότερες αιτίες της παρατηρούμενης επανάκαμψης αποτελούν η βελτίωση και αποκατάσταση των βιοτόπων τους και η θεσμοθέτηση ενός ικανού Ευρωπαϊκού νομικού πλαισίου προστασίας και διαχείρισής τους. Για την διαχείριση αυτής της επανάκαμψης η ΕΕ σύστησε τον Ιούνιο 2014 την «Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα για την Συνύπαρξη Ανθρώπων και Μεγάλων Σαρκοφάγων». Η ΚΑΛΛΙΣΤΩ έχει επιλεγεί από την ΕΕ μαζί με την Γερμανική εταιρεία συμβούλων adelphi για την τεχνική υποστήριξη του έργου της Πλατφόρμας².

Η παρουσία του λύκου στον Ε.Δ. Πάρνηθας, όπως εξάλλου ισχύει και στο σύνολο της κατανομής του είδους στην Ευρώπη, δεν αποτελεί απειλή για τους περιπατητές της Πάρνηθας, καθώς οι λύκοι φοβούνται τον άνθρωπο. Παρόλα αυτά, η παρουσία του είδους στην περιοχή, μπορεί να συνοδευτεί από ζημιές στο κτηνοτροφικό κεφάλαιο. Στην περίπτωση αυτή, πρέπει να υπάρξει σχετική μέριμνα για την ενίσχυση των μεθόδων φύλαξης και προστασίας των κοπαδιών. Δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα της απαιτούμενης ενίσχυσης είναι η τοποθέτηση ηλεκτροφόρου περίφραξης γύρω από τις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις και η χρήση καλών σκύλων φύλαξης κοπαδιών. Μάλιστα η ΚΑΛΛΙΣΤΩ έχει εδώ και χρόνια αναπτύξει ένα πανελλαδικό δίκτυο ανταλλαγών ή δωρεών τέτοιων σκύλων μεταξύ κτηνοτρόφων.

Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι ο λύκος, ως ανώτερος θηρευτής, αναμένεται να επιδράσει θετικά στο οικοσύστημα της Πάρνηθας και στον αυτόχθονα πληθυσμό του ελαφιού. Φυσικά, η αλληλεπίδραση των δύο ειδών πρέπει να παρακολουθείται συστηματικά.

Για περισσότερες πληροφορίες:

ΚΑΛΛΙΣΤΩ: Γιώργος Θεοδωρίδης: Υπεύθυνος Τύπου και Επικοινωνίας, email:communication@callisto.gr, τηλ:2310252530 (εσωτ.2)

Σημειώσεις προς τους συντάκτες:

Επιπλέον λεπτομέρειες για το εν λόγω άρθρο (“Recovery of large carnivores in Europe’s modern human-dominated landscapes”) μπορούν να βρεθούν εδώ:

http://www.sciencemag.org/content/346/6216/1517.abstract

2. Η Πλατφόρμα έχει ως αποστολή «να προωθεί τρόπους και μέσα που θα μειώνουν και όπου δυνατό θα δίνουν λύσεις, στις συγκρούσεις μεταξύ ανθρώπινων δραστηριοτήτων και την παρουσία μεγάλων σαρκοφάγων, μέσω της ανταλλαγής γνώσης και της ανοιχτής, εποικοδομητικής συνεργασίας βασισμένη στον αμοιβαίο σεβασμό». Οι κοινωνικοί εταίροι που συμμετέχουν στον διάλογο και τις εργασίες της Πλατφόρμας είναι οι εξής:

1.Διεθνής οργάνωση για τη φύση – IUCN (International Union for Conservation of Nature), 2.Ομοσπονδία Ευρωπαϊκών Εθνικών Πάρκων – EUROPARC Federation, 3.Ένωση Ευρωπαίων Γαιοκτημόνων – ΕLO, 4.Ομοσπονδία Οργανώσεων για το Κυνήγι και τη Διατήρηση της ΕΕ – FACE (Federation of Associations for Hunting and Conservation of the European Union), 5.Διεθνές Συμβούλιο για τη Θήρα και την Προστασία της Άγριας Ζωής – CIC-WILDLIFE, 6.Ένωση Ταρανδοτρόφων – Reindeer Herders Association, 7.WWF International.