Προσφυγή στο ΣτΕ για τη σωτηρία του Αώου

Αίτηση ακύρωσης υπέβαλαν στο ΣτΕ οι περιβαλλοντικές οργανώσεις WWF Ελλάς και Καλλιστώ, μαζί με τον Δήμο Κόνιτσας, τον Φορέα Διαχείρισης Εθνικών Δρυμών Βίκου – Αώου και Πίνδου, καθώς και το Μεσογειακό Ινστιτούτο για τη Φύση και τον Άνθρωπο (Med-INA), με σκοπό την προστασία του ποταμού Αώου από ένα παράλογο έργο εκτροπής νερού και παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας.

Συγκεκριμένα, οι αιτούντες ζητούν την ακύρωση του «Σχεδίου Διαχείρισης Λεκάνης Απορροής Ηπείρου» και της στρατηγικής του μελέτης επιπτώσεων. Σύμφωνα με την προσφυγή, μέσα από αυτές τις αποφάσεις τους, οι αρμόδιοι υπουργοί παραβιάζουν τις προβλέψεις της κοινοτικής νομοθεσίας για την προστασία των νερών (οδηγία 2000/60/ΕΕ) και ανοίγουν τον δρόμο για την καταστροφή ενός μοναδικού οικολογικού θησαυρού που δίνει ζωή στην ευρύτερη περιοχή.
Επί της ουσίας, το έργο αυτό απειλεί συνολικά την περιοχή της Βάλια Κάλντα, καθώς:

• Πραγματοποιείται εντός της Ζώνης ΙΙ του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου.
• Θα επηρεάσει αρνητικά τη λεκάνη απορροής του Αώου ποταμού ειδικά κατάντη του έργου.
• Δεκάδες είδη χλωρίδας και πανίδας εξαρτώνται άμεσα ή έμμεσα από την ποιοτική και ποσοτική κατάσταση των νερών του Αώου ποταμού.
• Θα πλήξει προστατευόμενες περιοχές και οικοτόπους που αποτελούν καταφύγιο για πολλά απειλούμενα είδη χλωρίδας και πανίδας.
• Συνοδά έργα, όπως δρόμοι πρόσβασης, θα δημιουργήσουν σημαντικές παράπλευρες απώλειες.
• Θα επηρεάσει αρνητικά τον χαρακτήρα του τοπίου της περιοχής, μιας και θα πλήξει την πολιτισμική διάσταση των λειτουργιών του, και θα υποβαθμίσει τα στοιχεία αυτά που σήμερα το καθιστούν κύριο πόλο έλξης οικοτουρισμού.

Το έργο «Αξιοποίηση του Υδατικού Δυναμικού της Πίνδου με Πολλαπλή και Πολυδύναμη Χρήση Νερού και Υδροηλεκτρική Εκμετάλλευση», το οποίο δεν έχει ξεκάθαρο στόχο, σχεδιάζουν οι εταιρείες ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ Α.Ε. & ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε. Στους διαφορετικούς σχεδιασμούς του, το έργο άλλοτε αφορά στην παραγωγή ενέργειας, άλλοτε στη μεταφορά 70 εκατ. κυβικών μέτρων νερού από τη Βοβούσα προς τη Λίμνη Ιωαννίνων και άλλοτε και στις δυο χρήσεις. Μόνη σίγουρη διάσταση αυτού του έργου είναι η καταστροφική για το μοναδικό περιβάλλον που φιλοξενεί η καρδιά της Βόρειας Πίνδου.

Σημειώσεις προς συντάκτες:
1.Βάσει της ευρωπαϊκής οδηγίας – πλαίσιο για τα ύδατα – 2000/60/ΕΚ, η διαχείριση του νερού πρέπει να γίνεται σε επίπεδο λεκάνης απορροής ποταμού, αναγνωρίζοντας την ανάγκη προστασίας των υδάτινων και χερσαίων οικοσυστημάτων που βρίσκονται σε αυτήν. Θεσμοθετείται επίσης η υποχρέωση λεπτομερούς προγραμματισμού της χρήσης των υδάτινων πόρων, μέσω της κατάρτισης Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής (ΣΔΛΑ), ώστε να αποφεύγονται οι λύσεις που δεν συνάδουν με τις αρχές της αειφορίας και να αποτρέπονται οι μη αναστρέψιμες βλάβες του περιβάλλοντος. Από το 2009 και έπειτα, κάθε σχέδιο ή πρόγραμμα που ενδέχεται να έχει επιπτώσεις στους υδάτινους πόρους ή στην ποιότητα των υδάτων, θα πρέπει να συντονίζεται με τις διατάξεις των ΣΔΛΑ, ώστε να επιτυγχάνονται οι περιβαλλοντικοί στόχοι της οδηγίας – πλαίσιο για τα ύδατα.

2. Η περιβαλλοντική οργάνωση ΚΑΛΛΙΣΤΩ και ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικών Δρυμών Βίκου Αώου Πίνδου, έχουν θέσει ήδη υπόψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το συγκεκριμένο έργο, καταγγέλλοντας ότι η εκτροπή του ποταμού Αώου στην περιοχή του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου, θα είναι καταστροφική τόσο για το φυσικό περιβάλλον της περιοχής, όσο και για το ενδιαίτημα και τους πληθυσμούς του είδους προτεραιότητας Ursus arctos *.
Συγκεκριμένα καταγγέλλουν ότι το συγκεκριμένο έργο:
α. Ακυρώνει τις δράσεις και τα επιτεύγματα του έργου LIFE07NAT/GR/00291 με τίτλο «Επίδειξη δράσεων διατήρησης για το είδος Ursus arctos* και τον τύπο οικοτόπου 9530* στο Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου, ΠΕ Γρεβενών, Ελλάδα» (2009-2013) και
β. Είναι ασύμβατη με τους στόχους και τις δράσεις του εγκεκριμένου έργου LIFE12NAT/GR/000784 (2013-2017) με τίτλο :«Δράσεις διατήρησης για την βελτίωση των συνθηκών συνύπαρξης της αρκούδας και ανθρώπου στο Ε.Π. Βόρειας Πίνδου».

Δείτε επίσης: Εκτροπή του Αώου ποταμού: μια ακόμα προγραμματιζόμενη «εκτροπή της λογικής»

Εγκληματική αδιαφορία για την ελληνική φύση

Στην τύχη της έχει αφεθεί η ελληνική φύση από την Πολιτεία, την ίδια στιγμή που μία σειρά από νομοσχέδια και πρωτοβουλίες υποβαθμίζουν το περιβάλλον της χώρας μας. Η εγκληματική αυτή αδιαφορία οδηγεί σε υποβάθμιση μερικές από τις πλέον πολύτιμες περιοχές και απειλεί μοναδικά είδη.

Το εθνικό σύστημα προστατευόμενων περιοχών, η ραχοκοκαλιά δηλαδή για την προστασία της ελληνικής φύσης, παραπαίει. Οι φορείς διαχείρισης (ΦΔ) των προστατευόμενων περιοχών υπολειτουργούν. Η τύχη του 70% των περιοχών Natura, για τις οποίες δεν έχει οριστεί σχήμα διαχείρισης, είναι στον αέρα. Ταυτόχρονα, οι αρμόδιοι φορείς δεν έχουν προχωρήσει στην απαραίτητη, και προβλεπομένη από τον νόμο, παρακολούθηση και καταγραφή της κατάστασης της βιοποικιλότητας, εκθέτοντας τη χώρα μας σε διεθνές επίπεδο.

Τα παρακάτω παραδείγματα είναι ελάχιστα και μόνο ενδεικτικά του αδιεξόδου, στo οποίo έχουν περιέλθει οι προστατευόμενες περιοχές.

1. Στη Ζάκυνθο εν μέσω της τουριστικής περιόδου, παραμένουν αφύλακτες οι πιο σημαντικές παραλίες ωοτοκίας της χελώνας Caretta caretta στη Μεσόγειο, όπως και ο θαλάσσιος χώρος, καθώς ο ΦΔ του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου δεν μπορεί να πληρώσει τους φύλακες που επιτηρούν τις δραστηριότητες κατά την περίοδο ωοτοκίας.
2. Αντίστοιχη είναι η κατάσταση και στις περιοχές Natura 2000 που φιλοξενούν παραλίες ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας αλλά δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα κάποιου ΦΔ. Συγκεκριμένα, στις παραλίες του Ρεθύμνου η ωοτοκία της χελώνας Caretta caretta μειώνεται λόγω της ανεξέλεγκτης τουριστικής δραστηριότητας ενώ στον Κυπαρισσιακό κόλπο, σχέδια οικοδομικής και τουριστικής ανάπτυξης απειλούν τη δεύτερη σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας στη Μεσόγειο.
3. Στον Σχινιά ήδη εκδηλώθηκε πυρκαγιά. O ΦΔ, δηλώνοντας αδυναμία να προστατέψει αποτελεσματικά το πευκοδάσος, αναγκάστηκε να προβεί σε αποκλεισμό της πρόσβασης όλων των τροχοφόρων για συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα.
4. Στο Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου σχεδιάζεται η εκτροπή του Αώου χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι επιπτώσεις στην προστατευόμενη περιοχή και στη διατήρηση του ποταμού.
5. Στο Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου Βορείων Σποράδων, μία από τις σημαντικότερες περιοχές παγκοσμίως για την απειλούμενη με εξαφάνιση μεσογειακή φώκια, η φύλαξη είναι ανύπαρκτη. Παράλληλα, οι πληθυσμοί της φώκιας Monachus monachus στην υπόλοιπη Ελλάδα, που δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα κάποιου ΦΔ, υφίστανται ανεξέλεγκτες πιέσεις και απειλές, παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει την ευθύνη για τη διατήρηση του 90% του ευρωπαϊκού πληθυσμού της.
Υπεύθυνοι για την παραπάνω κατάσταση είναι το ΥΠΕΚΑ και οι συναρμόδιες υπηρεσίες αλλά δυστυχώς αποδεικνύεται ότι η ευθύνη διατήρησης της βιοποικιλότητας και η εποπτεία της προστασίας της φύσης παραμένουν απλώς και μόνο ένα θεωρητικό σχήμα. Βασικές νομικές και άλλες υποχρεώσεις παραμένουν ως εκκρεμότητες. Παράλληλα, το ΥΠΕΚΑ προκαλεί συνεχείς καθυστερήσεις και εμπόδια στο έργο των ΦΔ, με αποτέλεσμα η λειτουργία πολλών εξ αυτών να είναι αυτήν τη στιγμή παγωμένη και όλοι να αντιμετωπίζουν προβλήματα στην υλοποίηση προγραμμάτων προστασίας και διαχείρισης.

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις Αρκτούρος, Αρχέλων, Δίκτυο Μεσόγειος SOS, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Εταιρία Προστασίας Πρεσπών, Καλλιστώ, MOm και WWF Ελλάς θέτουν το ΥΠΕΚΑ προ των προφανών και αδιαμφισβήτητων ευθυνών του. Καλούν τη νέα πολιτική ηγεσία του να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για τη σωστή λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών.

Σημειώσεις προς συντάκτες:
1. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις Αρκτούρος, Αρχέλων, Δίκτυο Μεσόγειος SOS, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Εταιρία Προστασίας Πρεσπών, Καλλιστώ, MOm και WWF Ελλάς υπέβαλαν στον Υπουργό κ. Μανιάτη υπόμνημα με τίτλο: «Σε αδιέξοδο οδηγεί την προστασία της φύσης το Υπουργείο Περιβάλλοντος». Με το υπόμνημα αυτό, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις δηλώνουν ότι μετά από τόσα χρόνια στήριξης και συμμετοχής στο σύστημα των προστατευόμενων περιοχών, δεν μπορούν να δεχθούν άλλο την κατάσταση που επικρατεί. Αρνούνται να παραμείνουν κομμάτι ενός συστήματος που το ίδιο το ΥΠΕΚΑ, υπονομεύει.
2. Ενδεικτικές διαχρονικές παρεμβάσεις των περιβαλλοντικών οργανώσεων αναφορικά με την κατάσταση στις προστατευόμενες περιοχές:
• Ιανουάριος 2009: Επιστολή ΜΚΟ προς τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, κ. Σουφλιά κατά την έναρξη της τρίτης θητείας λειτουργίας των διοικητικών συμβουλίων. Η θητεία των ΔΣ στους περισσότερους φορείς έχει παραταθεί μέχρι τον Ιανουάριο του 2014.
• Συμβολή μέσω των εκπροσώπων των περιβαλλοντικών οργανώσεων στην Επιτροπή Φύση 2000, που αποτελεί και την εθνική επιτροπή προστατευόμενων περιοχών της χώρας και ειδικότερα 1) στην αξιολόγηση της δεκαετούς λειτουργίας των φορέων διαχείρισης και 2) στις προτάσεις για τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών με ή χωρίς φορέα διαχείρισης.
• Οκτώβριος 2011: Πρόταση WWF Ελλάς για ένα συνεκτικό και αποτελεσματικό σύστημα προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος.
• Ιούλιος 2012 – Δεκέμβριος 2012: Παρεμβάσεις ΜΚΟ κατά τη συζήτηση και τελικά ψήφιση του νόμου περί συγχώνευσης/κατάργησης φορέων διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών.
• Δεκέμβριος 2012: Κοινή επιστολή περιβαλλοντικών οργανώσεων προς τα μέλη της Βουλής των Ελλήνων σχετικά με τις προτεινόμενες αλλαγές στους φορείς διαχείρισης
• Οκτώβριος 2012: Συμμετοχή περιβαλλοντικών ΜΚΟ στη δημόσια διαβούλευση για τη συγχώνευση και κατάργηση των Φορέων Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών
• Ιούλιος 2012: Κοινή Επιστολή ΜΚΟ για τη Συγχώνευση Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών

Η προστασία της φύσης είναι υποχρέωση της πολιτείας και δικαίωμα των πολιτών

Με βασικό σύνθημα: «Η προστασία της φύσης είναι υποχρέωση της πολιτείας και δικαίωμα των πολιτών» (Άρθρο 24 του ισχύοντος Ελληνικού Συντάγματος), η ΚΑΛΛΙΣΤΩ συμπαραστέκεται στον αγώνα των κατοίκων της Χαλκιδικής ενάντια στα μεταλλεία χρυσού και σας προσκαλεί στην πορεία που διοργανώνεται από τις Επιτροπές αγώνα το Σάββατο 9 Μάρτη στις 11.30 στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης.
Από την πρώτη στιγμή η ΚΑΛΛΙΣΤΩ στηρίζει τους κατοίκους της περιοχής Ακάνθου και Σταγείρων Χαλκιδικής και αντιτίθεται στα σχέδια εξόρυξης χρυσού στη Χαλκιδική. Με σκοπό μάλιστα να ενισχύσει τη θέση των τοπικών κινήσεων που έχουν προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας, η Καλλιστώ εκπόνησε δύο μικρές μελέτες σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των Μεταλλευτικών-Μεταλλουργικών Εγκαταστάσεων της εταιρίας «Ελληνικός Χρυσός» στη Χαλκιδική, σε ό,τι αφορά τρία είδη πανίδας της περιοχής: το λύκο, το τσακάλι και τη βίδρα.
Συγκεκριμένα, οι δύο μελέτες εξετάζουν την παρουσία των ειδών αυτών στη συγκεκριμένη περιοχή, ενώ παράλληλα γίνεται μία προσπάθεια αξιολόγησης της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. Και οι δύο μελέτες της Καλλιστώς, τις οποίες μπορείτε βρείτε στην ιστοσελίδα της ΚΑΛΛΙΣΤΩΣ (http://www.callisto.gr/publications.php), καταλήγουν στο συμπέρασμα πως το έργο επέκτασης των Μεταλλευτικών-Μεταλλουργικών Εγκαταστάσεων της Εταιρίας «Ελληνικός Χρυσός» δεν πρέπει να προχωρήσει μιας και σχεδιάζονται παρεμβάσεις οι οποίες θα έχουν κρίσιμες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, σε σημαντικά οικολογικές περιοχές για τα προαναφερθέντα είδη: τον λύκο, το τσακάλι και τη βίδρα.

«Με το έτσι θέλω» η άσκηση κυνηγιού στο παγκόσμιας σημασίας Εθνικό Πάρκο Αμβρακικού

 

Την άσκηση του κυνηγιού την επόμενη κυνηγετική περίοδο για μερικά από τα πιο οικολογικά αξιόλογα και ευαίσθητα στην όχληση τμήματα της προστατευόμενης περιοχής προτείνει «με το έτσι θέλω» ο Φορέας Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου Υγροτόπων Αμβρακικού [1]. Η απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Φορέα αποτελεί απάντηση σε ερώτημα του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής σχετικά με τη διαχείριση της θήρας μετά τη λήξη της απαγόρευσης που ίσχυε στον πυρήνα του Εθνικού Πάρκου μέχρι τις 11 Ιανουαρίου 2013.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Φορέα υπερψήφισε την εισήγηση εκπροσώπου του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής σύμφωνα με την οποία η θήρα μπορεί να επιτραπεί σε συγκεκριμένες ζώνες του πάρκου χαρακτηρισμένες ως Περιοχές Προστασίας της Φύσης, στις οποίες μέχρι πρότινος ίσχυε η απαγόρευση θήρας. Η αλλαγή αυτή προτάθηκε παρά το γεγονός ότι σύμφωνα με τον Νόμο 3937/2011 στις Περιοχές Προστασίας της Φύσης επιτρέπονται μόνο δραστηριότητες που δεν αλλοιώνουν το φυσικό περιβάλλον και δεν έρχονται σε αντίθεση με τους σκοπούς προστασίας της περιοχής, αλλά και χωρίς να υπάρχει επαρκής επιστημονική τεκμηρίωση που να βεβαιώνει ότι κάτι τέτοιο θα εξασφαλιστεί αν επιτραπεί η θήρα στην περιοχή.

Είναι πραγματικά ανησυχητικό ότι το Υπουργείο Περιβάλλοντος και ο Φορέας Διαχείρισης υποστηρίζουν ατεκμηρίωτα μία σοβαρή απόκλιση από τον νόμο σε έναν από τους σημαντικότερους υγροτόπους της νότιας Ευρώπης και παρότι είναι σε γνώση τους συγκεκριμένα επιστημονικά στοιχεία που υποστηρίζουν ότι θα υπάρξει βλάβη και σημαντική όχληση στα προστατευόμενα είδη του Εθνικού Πάρκου εάν επιτραπεί το κυνήγι [2]. Επιπλέον προβληματικό είναι το γεγονός ότι στην ίδια απόφασή με την οποία ο Φορέας Διαχείρισης τίθεται υπέρ της θήρας στις συγκεκριμένες ζώνες του Πάρκου αναγνωρίζει ρητά και την αναγκαιότητα σύνταξης «Σχεδίου Φύλαξης» και «Μελέτης Αειφορικής Διαχείρισης της Θήρας» πριν ρυθμιστεί η θήρα.

Η σοβαρή αυτή πρόσφατη εξέλιξη είναι αποτέλεσμα του χρόνιου άλυτου προβλήματος της οργανωμένης λαθροθηρίας στην περιοχή του Εθνικού Πάρκου Υγροτόπων Αμβρακικού [3] για το οποίο ευθύνονται σειρά εμπλεκόμενων αρχών και φορέων. Από τη μία, η Ε’ Κυνηγετική Ομοσπονδία Ηπείρου αρνείται να συμβάλλει ουσιαστικά στην πάταξη της λαθροθηρίας, με την κατάλληλη ενεργοποίηση των θηροφυλάκων της, εάν δεν επιτραπεί το κυνήγι στον πυρήνα του Εθνικού Πάρκου [4]. Από την άλλη, εμμένει η απουσία οποιαδήποτε πολιτικής βούλησης για τη σωστή φύλαξη του Εθνικού Πάρκου, καθώς τα Δασαρχεία Πρεβέζης και Άρτας δηλώνουν μονίμως «αδυναμία» και το Υπουργείο Περιβάλλοντος δεν παίρνει πρωτοβουλία πάταξης της λαθροθηρίας. Ως αποτέλεσμα, οι λαθροθήρες έχουν εδραιώσει την τελευταία δεκαπενταετία ένα εκτενές δίκτυο παραεμπορίου άγριων παπιών που πωλούνται σε ταβέρνες στην ευρύτερη περιοχή.

Ως εκ τούτου είναι εμφανές πώς τελικά η Πολιτεία αφήνει τους λαθροθήρες να χαράζουν περιβαλλοντική πολιτική για ένα από τα σημαντικότερα Εθνικά Πάρκα της χώρας! Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις καλούν το ΥΠΕΚΑ να ξεκαθαρίσει τη στάση του, να εγκρίνει στο αμέσως επόμενο διάστημα την επέκταση της λήξασας απαγόρευσης θήρας μέχρι το τέλος της φετινής κυνηγετικής περιόδου και να μην προχωρήσει στο άνοιγμα περιοχών στη θήρα. Ομοίως, καλούν τον Φορέα Διαχείρισης να προχωρήσει με τις απαραίτητες μελέτες, ώστε να αξιολογηθεί τεκμηριωμένα η συμβατότητα ή μη της θήρας και τις αρμόδιες αρχές φύλαξης να ενεργοποιηθούν επιτέλους στην πάταξη της λαθροθηρίας.

Σημειώσεις
[1] Σύμφωνα με την γνωμοδότηση του Φορέα Διαχείρισης Υγροτόπων Αμβρακικού η θήρα θα πρέπει να επιτραπεί σε τέσσερις περιοχές της Ζώνης Α του Εθνικού Πάρκου Υγροτόπων Αμβρακικού: http://et.diavgeia.gov.gr/f/all/ada/%CE%92%CE%95%CE%A6%CE%9146%CE%A88%CE%920-3%CE%925. Σημειώνεται ότι ο εκπρόσωπος των περιβαλλοντικών οργανώσεων καταψήφισε τη σχετική εισήγηση.
[2] Βρείτε εδώ το Υπόμνημα της Ορνιθολογικής «Αξιολόγηση συμβατότητας της θήρας με την προστασία του Πυρήνα του Εθνικού Πάρκου Υγροτόπων Αμβρακικού»: http://files.ornithologiki.gr/docs/politiki/paremvaseis/ektheseis/Oi%20epiptoseis%20ths%20thiras_Amvrakikos_Nov_2012.pdf
[3] Οργανωμένη επιδρομή κουκουλοφόρων λαθροθήρων στο Εθνικό Πάρκο Αμβρακικού το 2011: http://ornithologiki.gr/page_cn.php?aID=1308
[4] Βρείτε εδώ την επίσημη θέση του Κυνηγετικού Συλλόγου Άρτας, μέλους της Έ Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Ηπείρου, σύμφωνα με τον οποία: «Θεωρούμε ως τη μόνη δοκιμασμένη συνταγή επιτυχίας και απολύτως συμβατή με τους στόχους και τις επιδιώξεις για μία ευαίσθητη οικολογικά και περιβαλλοντικά περιοχή, την ενεργό συμμετοχή μας στη διαχείριση και δη στην θηροφύλαξη της περιοχής. Για να γίνει όμως αυτό θα πρέπει να επιτραπεί η άσκηση της θήρας» [ο τονισμός της Ορνιθολογικής].
http://www.ekoepirus.gr/index.php?inc=view&num=33&deltio=4

Περισσότερες πληροφορίες
Αρκτούρος: Λάζαρος Γεωργιάδης, 6972640062
Αρχέλων: Θεόδωρος, Μπένος Πάλμερ, 210 5231342
Δίκτυο Μεσόγειος SOS: Ερμιόνη Φρεζούλη, 210 8228795
Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης: Νίκος Πέτρου, 210 3224944
Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Μαλαμώ Κορμπέτη: 6946249450
Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού: Δάφνη Μαυρογιώργου, 6977205351
Καλλιστώ: Σπύρος Ψαρούδας, 6999915200
WWF Ελλάς: Ιόλη Χριστοπούλου, 6937935031

Παρατηρήσεις επί του σχεδίου νόμου «Κατάργηση και συγχώνευση νομικών προσώπων του δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα- Σύσταση Γενικής Γραμματείας για το συντονισμό του κυβερνητικού έργου και άλλες διατάξεις ».

Αξιότιμες κυρίες και αξιότιμοι κύριοι Βουλευτές,
Με το υπό συζήτηση σχέδιο νόμου, προτείνεται στο άρθρο 9 η συγχώνευση ή κατάργηση των 24 εκ των 29 φορέων διαχείρισης (ΦΔ) προστατευόμενων περιοχών της χώρας. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις Αρκτούρος, Αρχέλων, Δίκτυο Μεσόγειος SOS, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Εταιρία Προστασίας Πρεσπών, Καλλιστώ, MEDASSET, MOm και WWF Ελλάς σας καλούν να καταψηφίσετε το άρθρο 9 καθώς είναι άκαιρο, άστοχο, αποσπασματικό, ατεκμηρίωτο, στερείται οικονομικού αντικειμένου και ενδέχεται να έχει σοβαρές επιπτώσεις στη διατήρηση της φυσικής μας κληρονομιάς.
Σημειώνουμε ότι έχουμε διατυπώσει την αντίθεσή μας για τις προτεινόμενες ρυθμίσεις ήδη από τον περασμένο Ιούλιο και παρά το γεγονός ότι οι οργανώσεις πρώτες επισήμαναν τις ελλείψεις και δυσλειτουργίες που αντιμετωπίζουν οι ΦΔ. Θεωρούμε ότι τα χρόνια προβλήματα στην προστασία της ελληνικής φύσης δεν επιλύονται με το παρόν σχέδιο νόμου, αλλά με ουσιαστική αναβάθμιση του Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών, βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων και στο πλαίσιο ενός αποτελεσματικού και λειτουργικού συστήματος προστασίας και διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό, έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι στην Έκθεση Αξιολόγησης Συνεπειών Ρυθμίσεων του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (ΥΔΜΕΔ) αναφέρεται ότι «…ο περιορισμός του αριθμού των φορέων διαχείρισης…έγινε με κριτήρια οικολογικά, γεωγραφικά, ιστορικά και διοικητικά που δόθηκαν από την Επιτροπή Φύση», ενώ στη σχετική διαβούλευση η Επιτροπή υπήρξε κάθετα αντίθετη με τη συγκεκριμένη ρύθμιση, χαρακτηρίζοντας την ως «δυστύχημα».
Συγκεκριμένα, με το παρόν σχέδιο νόμου:
• Δεν προκύπτει εξοικονόμηση πόρων: Το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών των ΦΔ (που ανέρχονται σε περίπου €4.7 εκατ. για τον καθένα) καλύπτεται από ευρωπαϊκούς πόρους, κυρίως από το ΕΣΠΑ (συνολικά της τάξης των €100εκ) και όχι από τον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ τα διοικητικά συμβούλια δεν είναι αμειβόμενα. Η επισήμανση αυτή επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι η Έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους που συνοδεύει το σχέδιο νόμου δεν εντοπίζει σχετικές εξοικονομήσεις στον κρατικό προϋπολογισμό. Επίσης, επιβεβαιώνεται από την προαναφερθείσα Έκθεση Αξιολόγησης Συνεπειών Ρυθμίσεων στην οποία επισημαίνεται: «Αν και δεν επιτυγχάνεται εξοικονόμηση κρατικών πόρων δεδομένου ότι οι φορείς αυτοί δεν χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό, θα προκύψει ωφέλεια από τον καλύτερο καταμερισμό των δαπανών, από τη χρησιμοποίηση εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού στον τομέα του περιβάλλοντος, από την κοινή χρήση υποδομών για τη διαχείριση και τη φύλαξη των περιοχών και θα τους προσδώσει περισσότερες πιθανότητες χρηματοδότησης από κρατικούς πόρους, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν.» Βεβαίως, είναι άξιο απορίας, πώς θα καταμεριστούν καλύτερα πόροι από την κοινή χρήση υποδομών διαχείρισης και φύλαξης στην περίπτωση π.χ. του νέου ΦΔ Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης, στον οποίο σήμερα συγχωνεύονται οι ΦΔ Σαμαριάς και Καρπάθου-Σαρίας (βλ. επισυναπτόμενο χάρτη).
• Διασφαλίζεται μόνο εν μέρει η χρηματοδότηση των ΦΔ: Στο σχέδιο νόμου αναγνωρίζεται σαφώς (αρθ. 9(7), (20)) ότι οι προτεινόμενες συγχωνεύσεις και καταργήσεις ΦΔ θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε απώλεια πολύτιμων ευρωπαϊκών κονδυλίων. Ως εκ τούτου, προβλέπεται μεταβατική διάταξη η οποία αναβάλλει την ισχύ των προτεινόμενων μέτρων κατά ένα έτος, δηλαδή μέχρι το τέλος του 2013, καταληκτική ημερομηνία για τη συμβασιοποίηση έργων στο ΕΣΠΑ. Τον κίνδυνο αυτό τον είχαμε επισημάνει από την πρώτη στιγμή και είχαμε προτείνει η ισχύς των όποιων μέτρων προκύψουν μετά από ενδελεχή σχεδιασμό να ξεκινήσει με το πέρας της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου, δηλαδή από το 2015, οπότε και θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί όλα τα συγχρηματοδοτούμενα έργα. Με δεδομένο ότι οι διατάξεις αυτές δεν θα ισχύσουν παρά με καθυστέρηση ενός έτους, και χωρίς να διευκρινίζεται ο τρόπος χρηματοδότησης των ΦΔ μετά το τέλος του ΕΣΠΑ, το άρθρο 9 στερείται οποιασδήποτε λογικής. Η ανάγκη χρονικής μετάθεσης των οποιωνδήποτε αλλαγών γίνεται ακόμα πιο επιτακτική με δεδομένη την αναγνώριση στην Έκθεση Αξιολόγησης για «μη δυνατότητα οικονομικής βιωσιμότητας [των φορέων διαχείρισης] μετά τη λήξη του ΕΣΠΑ, το 2015» καθώς και από την παραδοχή ότι δεν θα υπάρξουν σύντομα κρατικοί πόροι που θα εξασφαλίσουν τη λειτουργία των ΦΔ και τελικά την προστασία των περιοχών. Η μεταβατική περίοδος θα είχε νόημα μόνο αν συνδεόταν με ρητή πρόβλεψη ότι στο διάστημα αυτό θα ετίθετο προς επεξεργασία ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τη διοικητική μεταρρύθμιση των φορέων που είναι αρμόδιοι για την προστασία της ελληνικής φύσης, και ειδικά για την οργάνωση του Εθνικού Συστήματος των Προστατευόμενων Περιοχών.
• Δεν αποδεικνύεται η επίτευξη πιο αποτελεσματικής προστασίας και διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών: Το επίμαχο άρθρο φέρεται να εντάσσεται στην ευρύτερη, στρατηγικής σημασίας, προτεραιότητα αναδιάρθρωσης του δημοσίου «με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον…». Ωστόσο, από τις προτεινόμενες ρυθμίσεις δεν διαφαίνεται κάποια ουσιαστική βελτίωση στο σύστημα προστατευόμενων περιοχών της χώρας. Αντίθετα, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις φαίνεται να αγνοούν παντελώς τον ρόλο των ΦΔ στις προστατευόμενες περιοχές, τις απαιτήσεις διαχείρισης και προστασίας των οικολογικών χαρακτηριστικών που φιλοξενούν αυτές, αλλά και τις αναπτυξιακές δυνατότητες των περιοχών που προστατεύονται αποτελεσματικά. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι η Έκθεση Αξιολόγησης Συνεπειών Ρυθμίσεων προωθεί το σχέδιο νόμου έτσι ώστε να επιτευχθεί «ομοιογενής αντιμετώπιση διατύπωσης γνώμης για την περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων στην περιοχή δικαιοδοσίας των φορέων, που γίνεται ευρύτερη γεωγραφικά και καλύπτει μεγαλύτερο εύρος και αριθμό οικοσυστημάτων. … Με τους ενιαίους φορείς θα γίνεται με οργανωμένο και ομοιογενή τρόπο η ενημέρωση των πολιτών για τις επιτρεπόμενες δραστηριότητες μέσα στα Εθνικά και Περιφερειακά Πάρκα της χώρας, για τις δυνατότητες άσκησης δραστηριότητας στις ζώνες των περιοχών και τις προβλεπόμενες ρυθμίσεις για την αναψυχή και την επίσκεψη.» Ωστόσο, η προτεινόμενη ρύθμιση δεν αναιρεί τις διαφορές μεταξύ των περιοχών, οι οποίες προκύπτουν από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και από τις διαφορετικές οικολογικές τους ανάγκες και δικαιολογούν διαφορετικές προσεγγίσεις που απαιτούνται, τόσο σε σχέση με τις επιτρεπόμενες ή μη δραστηριότητες όσο και κατά τη διαδικασία αδειοδότησης έργων και δραστηριοτήτων. Θα ήταν, εξάλλου, παράλογο να κρίνονται υπό το ίδιο πρίσμα, παρόμοια έργα που προγραμματίζονται εντός του δασικού οικοσυστήματος του Αίνου και εντός του υγροτόπου της Στροφιλιάς, επειδή η διαχείριση τους εμπίπτει στον ίδιο φορέα διαχείρισης. Ακόμα και στην περίπτωση παρόμοιων οικοσυστημάτων, όπως είναι οι υγρότοποι της Δυτικής Ηπείρου και Μεσολογγίου, η προσέγγιση για κάθε περίπτωση διαφέρει ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αλλά και την συγκεκριμένη δραστηριότητα. Εξάλλου, οι όροι προστασίας της κάθε περιοχής βασίζονται στη σχετική πράξη χαρακτηρισμού (προεδρικό διάταγμα), η έκδοση του οποίου σε πάρα πολλές περιπτώσεις έχει καθυστερήσει.
Σημειώνουμε επίσης ότι σύμφωνα με το Πίνακα Καταργούμενων και Τροποποιούμενων Διατάξεων, που συνοδεύει το νομοσχέδιο, καταργούνται τα προεδρικά διατάγματα χαρακτηρισμού ως προστατευόμενων περιοχών του Σχινιά-Μαραθώνα, των Τζουμέρκων και της Λίμνης Καστοριάς (π.δ της 22.6./3.7.2000 (ΦΕΚ Δ 395), π.δ. 49/12.02.2009 (ΦΕΚ Δ 49) και 14/19.06.2012 (ΦΕΚ ΑΑΠ 226) αντίστοιχα). Ωστόσο, οι καταργήσεις αυτές δεν προκύπτουν από κανένα άρθρο του νομοσχεδίου, ούτε επεξηγούνται σε κάποιο από τα κείμενα που τα συνοδεύουν. Επειδή οι τυχόν αναφορές της νομοθεσίας σε συγχωνευόμενους Φ.Δ. ρυθμίζονται από το άρθρο 14 (9), οι αναφορές του «Πίνακα» σε καταργούμενα π.δ. πρέπει να απαλειφθούν. Σε κάθε περίπτωση, ένας νόμος, όπως έχει κρίνει ήδη και το Συμβούλιο της Επικρατείας, δεν μπορεί να καταργήσει προεδρικό διάταγμα προστασίας περιοχής, παρά μόνο εάν αυτό αντικατασταθεί από άλλο και μάλιστα με ίσης ή ισχυρότερης προστασίας διάταγμα, κάτι που δεν προβλέπεται από το σχετικό νόμο.
• Προωθείται μια συγκεντρωτική προσέγγιση: Με τη συγχώνευση των φορέων διαχείρισης και την απομάκρυνση, σε πολλές περιπτώσεις, της έδρας των φορέων από τις ίδιες τις προστατευόμενες περιοχές, προωθείται μια συγκεντρωτική προσέγγιση που είναι αντίθετη με τις ανάγκες των προστατευόμενων περιοχών για συμμετοχική διαχείριση και συνεχή διαβούλευση σε τοπικό επίπεδο.
• Παραμένει ασαφές το πλαίσιο των προγραμματικών συμβάσεων με την αποκεντρωμένη διοίκηση ή τις περιφέρειες που αναλαμβάνουν τη διαχείριση των περιοχών των οποίων οι φορείς διαχείρισης καταργούνται: Δεν είναι σαφές από τις προτεινόμενες διατάξεις, και ειδικά από την πρόβλεψη του άρθρου 9 (11)γ για προγραμματικές συμβάσεις με το ΥΠΕΚΑ, ότι οι υπηρεσίες που αναλαμβάνουν τη διαχείριση περιοχών των οποίων οι ΦΔ καταργούνται είναι στελεχωμένες με επαρκές και καταρτισμένο προσωπικό για να αναλάβουν τον ρόλο του σχήματος διαχείρισης μιας προστατευόμενης περιοχής. Επιπλέον, δεν είναι σαφές αν οι υπηρεσίες στις οποίες ανατίθεται η διαχείριση προστατευόμενων περιοχών των οποίων οι φορείς διαχείρισης καταργούνται είναι υποχρεωμένες ή έχουν μόνο τη δυνατότητα να συνάψουν προγραμματική σύμβαση με το ΥΠΕΚΑ, και με ποιο χρονικό ορίζοντα.
• Δεν καλύπτονται βασικές υποχρεώσεις της χώρας: Οι αλλαγές που προτείνονται με το άρθρο 9 καλύπτουν μόνο τις περιοχές που μέχρι και σήμερα υπάγονται στην αρμοδιότητα των 29 ΦΔ και αποτελούν περίπου το 25% των περιοχών που έχουν ενταχθεί στο οικολογικό δίκτυο Natura 2000 της χώρας, και όχι το σύνολό τους. Η προστασία του συνόλου των περιοχών αποτελεί υποχρέωση της χώρας βάσει της κοινοτικής οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, με την οποία θεσπίζεται το δίκτυο Natura 2000. Υπενθυμίζουμε, μάλιστα ότι η προθεσμία της χώρας για την υποβολή των στόχων διατήρησης ανά περιοχή έχει ήδη εκπνεύσει.
Σας καλούμε να καταψηφίσετε το άρθρο 9. Θεωρούμε επίσης επιβεβλημένη εκ μέρους του ΥΠΕΚΑ τη διοργάνωση ανοιχτού, συμμετοχικού και ουσιαστικού διαλόγου που θα οδηγήσει σε ολοκληρωμένη αναθεώρηση της διοικητικής δομής για την προστασία της ελληνικής φύσης. Τονίζουμε δε για πολλοστή φορά ότι η αποτελεσματική οργάνωση και σωστή λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην τόνωση των τοπικών οικονομιών και στη χάραξη βιώσιμης διεξόδου από την οικονομική και κοινωνική κρίση που μαστίζει τη χώρα.

Σκουπιδότοπος ο βιότοπος της καρέτα στη Ζάκυνθο!

Ερωτηματικά προκαλεί η απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Ζακύνθου που θέτει σε κίνδυνο το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου

Στην καρδιά της τουριστικής περιόδου και ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση διατηρεί ανοιχτό τον φάκελο για τη συνέχιση των παραβιάσεων της κοινοτικής νομοθεσίας, το Περιφερειακό Συμβούλιο Ζακύνθου δεν έδωσε, για ακόμη μια φορά, λύση στο μείζον πρόβλημα του υπερκορεσμένου χώρου ταφής απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) που εξακολουθεί να λειτουργεί στην καρδιά του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου!

Συγκεκριμένα, ο κορεσμένος – από επταετίας – χώρος ταφής στο όρος Σκοπός της Περιοχής Προστασίας του Τοπίου στον πυρήνα του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου[1] συνεχίζει να προκαλεί ρύπανση, λόγω της διαρροής στραγγισμάτων και σκουπιδιών στη θαλάσσια περιοχή του Κόλπου του Λαγανά. Για την αντιμετώπιση λοιπόν αυτού του χρονίζοντος προβλήματος, κινήθηκε και ολοκληρώθηκε η διαδικασία για δημιουργία νέου ΧΥΤΥ σε θέση (θέση Λίβα) που βρίσκεται μερικώς εντός των ορίων Καταφυγίου Άγριας Ζωής[2]. Το Περιφερειακό Συμβούλιο γνωμοδότησε αρνητικά σχετικά με τον προτεινόμενο ΧΥΤΥ (αρ. απόφασης 148-10/2012 της 1ης Ιουλίου 2012), ώστε το έργο να συμμορφώνεται με τις διατάξεις του νόμου για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας (ν. 3937/2011). Δυστυχώς όμως, δεν έκανε κανένα βήμα ως προς την επιβεβλημένη τροποποίηση ή νέα χωροθέτηση. Έτσι, παρά την αναμφισβήτητη ανάγκη περιβαλλοντικά ορθής και νόμιμης χωροθέτησης του νέου ΧΥΤΥ, συνεχίζει να πλήττεται καίρια η ίδια η βιοποικιλότητα και ο βιότοπος της Caretta caretta απειλείται να μετατραπεί σε σκουπιδότοπο.

Ενδεικτικό μάλιστα της επικρατούσας αδιαφορίας για το μέλλον των πιο σημαντικών παραλιών ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta στη Μεσόγειο είναι το γεγονός ότι κατά τη συζήτηση εξετάστηκε, αν και τελικά απορρίφθηκε, το ενδεχόμενο νέας εγκατάστασης διαχείρισης απορριμμάτων εντός του Εθνικού Πάρκου. Και μόνο το ότι επανήλθε στο προσκήνιο πρόταση για παράνομη νέα χωροθέτηση εντός του Πάρκου είναι απαράδεκτο.

Για τις περιβαλλοντικές οργανώσεις Αρκτούρος, Αρχέλων, Δίκτυο Μεσόγειος SOS, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Καλλιστώ, Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, Greenpeace, MEDASSET, MΟm και WWF Ελλάς η απομάκρυνση του χώρου ταφής από το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο τίθεται ως απόλυτη και αυτονόητη άμεση προτεραιότητα. Η τοπική κοινωνία και οι αρμόδιοι φορείς δεν μπορούν πλέον να κωφεύουν απέναντι σε ένα τόσο σημαντικό πρόβλημα που πέραν όλων των άλλων πλήττει και την αξιοπιστία της χώρας μας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η ολοκληρωμένη και περιβαλλοντικά ασφαλής διαχείριση των απορριμμάτων είναι ευθύνη όλων, τοπικής αυτοδιοίκησης και πολιτών, καθώς τα σκουπίδια είναι προϊόν του δικού μας πολιτισμού. Εξάλλου, υφιστάμενες προτάσεις για την ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων που έχουν καταρτίσει οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, θα μπορούσαν να εφαρμοστούν και στη Ζάκυνθο, διασφαλίζοντας την προστασία του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου. Η προστασία των πολύτιμων φυσικών βιοτόπων αποτελεί υποχρέωση κοινωνική, πολιτική, νομική και ηθική, αλλά κυρίως απόδειξη πολιτισμού!

Περιβαλλοντικό έγκλημα με διεθνείς διαστάσεις στα στενά του Νέστου!

Έξι δηλητηριασμένα σπάνια μεγάλα αρπακτικά πουλιά βρέθηκαν γύρω από δύο σκοτωμένα με όπλο άγρια άλογα στα Στενά Νέστου, μία περιοχή εξαιρετικής ευρωπαϊκής σημασίας για τη προστασία των μεγάλων αρπακτικών και ενταγμένης στο δίκτυο Natura 2000. Πρόκειται για το σοβαρότερο περιστατικό δηλητηρίασης αρπακτικών πουλιών των τελευταίων ετών το οποίο και εκθέτει την Ελλάδα διεθνώς.

Οι φύλακες του Φορέα Διαχείρισης Οροσειράς Ροδόπης εντόπισαν δηλητηριασμένους τέσσερις Χρυσαετούς (Aquila chrysaetos), δύο Όρνια (Gyps fulvus) και μια Γερακίνα (Buteo buteo). Τα Δασαρχεία Σταυρούπολης και Ξάνθης και ο Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Νέστου Βιστωνίδας- Ισμαρίδας κινητοποιήθηκαν αμέσως και περισυνέλλεξαν τα πουλιά τα οποία θα υποβληθούν σε τοξικολογικές εξετάσεις στο Κέντρο Κτηνιατρικών Ιδρυμάτων στην Αθήνα ώστε να διαπιστωθεί το είδος δηλητηρίου που χρησιμοποιήθηκε. Το προσωπικό των Φορέων, τα Δασαρχεία καθώς και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις συνεχίζουν μέχρι σήμερα τις έρευνες καθώς υπάρχουν ενδείξεις ότι οι συνέπειες της εγκληματικής ενέργειας είναι πολύ μεγαλύτερες.

Η παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων είναι δυστυχώς μία διαδεδομένη πρακτική στην Ελλάδα, αλλά το συγκεκριμένο περιστατικό είναι ιδιαίτερα σοβαρό καθώς χρησιμοποιήθηκαν ολόκληρα μεγαλόσωμα ζώα από τα οποία τράφηκε αυξημένος αριθμός σπανίων ειδών. Η δηλητηρίαση έχει σκοπό την εξόντωση σαρκοφάγων ζώων, όπως ο λύκος και η αρκούδα, για την αντιμετώπιση των ζημιών που αυτά προκαλούν στα κτηνοτροφικά ζώα και τις καλλιέργειες [1]. Το πρόβλημα εντείνεται από την ανεπάρκεια του κράτους στην καταβολή αποζημιώσεων και την ανεπαρκή φύλαξη στις Προστατευόμενες Περιοχές, αλλά και την έλλειψη ενός μηχανισμού έλεγχου της διακίνησης και χρήσης φυτοφαρμάκων και την απουσία στήριξης της πολιτείας προς τους παραγωγούς για τη λήψη μέτρων πρόληψης των ζημιών.

Το Όρνιο είναι απειλούμενο είδος σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας. Λιγότερα από 30 ζευγάρια επιβιώνουν πλέον στην ηπειρωτική Ελλάδα, με τα Στενά του Νέστου να φιλοξενούν τη μεγαλύτερη αποικία του είδους. Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό το γεγονός ότι μόνο από το συγκεκριμένο περιστατικό χάθηκε τουλάχιστον, καθώς οι έρευνες συνεχίζονται, το 7% του συνολικού πληθυσμού της ηπειρωτικής χώρας.

Όσον αφορά τον απειλούμενο Χρυσαετό, του οποίου ο πληθυσμός τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει μεγάλη μείωση, πρόσφατα στοιχεία της Ορνιθολογικής για τη Θράκη καταγράφουν 30 ζευγάρια, δηλαδή περίπου το 20% του εθνικού πληθυσμού. Είναι όμως ιδιαίτερα ευάλωτα δεδομένου ότι μόνο το περιστατικό αυτό εξόντωσε τρία ενήλικα άτομα και ένα ανώριμο, δηλαδή ολόκληρο τον αναπαραγωγικό πληθυσμό των Στενών του Νέστου. Είναι επίσης σημαντικό να τονιστεί ότι τα τελευταία δύο χρόνια έχουν συμβεί στην περιοχή τρία περιστατικά θανάτωσης άγριων αλόγων από πυροβολισμό.

Στην παρούσα οικονομική κρίση είναι επιτακτική ανάγκη να εξασφαλιστούν προοπτικές βιώσιμης ανάπτυξης των τοπικών κοινωνιών. Η προστασία του μοναδικού φυσικού πλούτου αποτελεί τη βάση αυτής της προοπτικής. Σε αυτή την κατεύθυνση η περιοχή έχει λάβει από ευρωπαϊκά κονδύλια περισσότερα από 2 εκατομμύρια ευρώ για την προστασία των συγκεκριμένων ειδών πουλιών και τη διαχείριση των βιοτόπων τους, ενώ η χώρα μας συμμετέχει μαζί με γειτονικές χώρες στο Βαλκανικό Σχέδιο Δράσης για τους Γύπες [2]. Η επίπτωση του συγκεκριμένου περιστατικού έχει λοιπόν διεθνή διάσταση καθώς ακυρώνει τις χρόνιες αυτές προσπάθειες της Ε.Ε. και των γειτονικών χωρών.

Οι Φορείς Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών της ευρύτερης περιοχής και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις είναι σε άριστη συνεργασία με τις αρμόδιες τοπικές αρχές και αναμένουν άμεσα την εύρεση του δράστη και την παραδειγματική τιμωρία του. Το περιστατικό αυτό πρέπει να αποτελέσει το τελευταίο θλιβερό καρέ σε μια σειρά ντροπιαστικών εικόνων που δηλητηριάζουν την ελληνική φύση.

Παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων στο νομό Φθιώτιδας

Επτά νεκρές αλεπούδες εντοπίστηκαν την προηγούμενη εβδομάδα από μέλη της ομάδας πεδίου της ΚΑΛΛΙΣΤΩΣ, στο ΔΔ Μακρυράχης του νομού Φθιώτιδας. Οι αλεπούδες θανατώθηκαν με τη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων, ένα μήνα σχεδόν μετά από παρόμοιο περιστατικό το οποίο συνέβη στο ΔΔ Περιβολίου, με θύματα και πάλι αλεπούδες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της αυτοψίας, τα δολώματα είχαν τοποθετηθεί κατά μήκος του επαρχιακού δρόμου Μακρυράχης – Λουτρών Καίτσας, και μάλιστα πολύ κοντά σε κτηνοτροφικές μονάδες με κίνδυνο δηλητηρίασης και των σκύλων φύλαξης των κοπαδιών αυτών. Λόγω της έγκαιρης συλλογής των δολωμάτων από την ομάδα πεδίου της ΚΑΛΛΙΣΤΩΣ, το γεγονός αυτό αποφεύχθηκε, ενώ εκτός από τις αλεπούδες είναι πιθανό να έχουν θανατωθεί και άλλα είδη μεγαλύτερων θηλαστικών, είτε από κατανάλωση φόλας είτε από κατανάλωση των ίδιων των νεκρών αλεπούδων.
Εντύπωση προκαλεί πως αυτή τη φορά βρέθηκε μεγάλος αριθμός από ειδικά κατασκευασμένες φόλες σε μορφή κάψουλας παραφίνης οι οποίες περιείχαν δηλητηριασμένο δόλωμα σε λευκή συμπαγή μάζα (βλ. φωτογραφία1). Τα νεκρά ζώα περισυνελλέγησαν άμεσα από την ομάδα πεδίου της οργάνωσης και ακολούθησε νεκροψία. Και στα δύο τελευταία περιστατικά, άμεση ήταν και η ανταπόκριση των δασοφυλάκων της δασικής υπηρεσίας.
Αξίζει να σημειώσουμε πως το περιστατικό αυτό είναι το τέταρτο που καταγράφει η ομάδα πεδίου της ΚΑΛΛΙΣΤΩΣ από το 2011 μέχρι σήμερα σε περιοχές της βόρειας Φθιώτιδας. Το φαινόμενο της παράνομης χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις, γεγονός που απαιτεί την παρέμβαση των αρμόδιων φορέων (δασική υπηρεσία), των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, αλλά και της ομοσπονδιακής θηροφυλακής, τόσο για τον εντοπισμό των υπευθύνων όσο και για τον έλεγχο και περιορισμό αντίστοιχων περιστατικών.

Επιστολή 10 ΜΚΟ

Προς:

1. κ. Γιώργο Παπακωνσταντίνου
Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής
2. κ. Νίκο Σηφουνάκη
Αναπληρωτή Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής

22 Νοεμβρίου 2011
Αξιότιμοι κύριοι Υπουργοί,

Μόλις πρόσφατα λάβαμε γνώση της τροπολογίας που καταθέσατε και περιλαμβάνεται πλέον στον νεοψηφισθέντα νόμο για τις άδειες δόμησης, σχετικά με τον Πρόεδρο του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΣΧΣΑΑ). Συγκεκριμένα αναφερόμαστε στην παρ. 3 του άρθ. 41, με την οποία προβλέπεται ότι Πρόεδρος του ΕΣΧΣΑΑ δεν θα είναι «επιστήμονα[ς], αναγνωρισμένου κύρους και εμπειρίας σε θέματα χωροταξίας» (αρθ. 4, παρ. 1, εδ. α του ν. 2742/1999), αλλά ο εκάστοτε Γενικός Γραμματέας Χωροταξίας και Αστικών Αναπλάσεων του ΥΠΕΚΑ.

Με την επιστολή αυτή, εκφράζουμε την έντονη διαφωνία μας με την τοποθέτηση εκπροσώπου της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου ως επικεφαλής ενός συλλογικού οργάνου που έχει ως σκοπό την «υποβολή γνωμοδοτήσεων ή εγγράφων παρατηρήσεων και […] διατύπωση προτάσεων σχετικά με την εθνική χωροταξική πολιτική και πολιτική αειφόρου ανάπτυξης και τα αναγκαία μέτρα και ενέργειες για την εφαρμογή τους».

Έχοντας και στο παρελθόν συμμετάσχει με εκπροσώπους μας και παρακολουθώντας ανελλιπώς, από την αρχή ίδρυσής του τις εργασίες του ΕΣΧΣΑΑ, μας είναι απολύτως σαφές ότι κρίσιμη δικλείδα ασφάλειας για την ανεξαρτησία και την ποιότητα της εργασίας αυτού του σημαντικού επιστημονικού οργάνου είναι πρωτίστως το επιστημονικό κύρος και η πολιτική ανεξαρτησία του Προέδρου. Προφανώς η διαφωνία μας δεν αποτελεί κρίση επί προσώπων, αλλά έχει θεσμικό χαρακτήρα. Διότι εάν σήμερα τυχαίνει τη θέση του Γ.Γ. Χωροταξίας και Αστικών Αναπλάσεων να κατέχει πρόσωπο με σημαντική εμπειρία, ικανότητες και διάθεση για διάλογο και συνεργασίες, επιτρέψτε μας να υπενθυμίσουμε περιπτώσεις γενικών γραμματέων χωρίς κατάρτιση στο αντικείμενο της χωροταξίας, οι οποίοι απαξίωσαν τη λειτουργία του ΕΣΧΣΑΑ, εκβίασαν αποφάσεις και δεν έλαβαν υπόψη τους το δικαίωμα των μελών του για ανεξάρτητη γνώμη.

Κρίνουμε σκόπιμο λοιπόν να επανεξετάσετε τη συγκεκριμένη ρύθμιση. Έχοντας πλέον εδραιωθεί μετά από 10 χρόνια λειτουργίας και έχοντας συμβάλει με επιστημονικά τεκμηριωμένες και πολιτικά ανεξάρτητες γνωμοδοτήσεις επί όλων των σχεδίων χωροταξικού σχεδιασμού της χώρας, το ΕΣΧΣΑΑ αποτελεί ένα πολύτιμο συμβουλευτικό όργανο της πολιτείας.

Με εκτίμηση,
Οι Περιβαλλοντικές Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις
ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ
ΑΡΧΕΛΩΝ, Σύλλογος για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας
Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού
Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης
Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία
Καλλιστώ – Περιβαλλοντική Οργάνωση για την άγρια ζωή και τη φύση
MOm – Εταιρεία για την Μελέτη & την Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας
Greenpeace
WWF Ελλάς

Συνάντηση με εκπροσώπους της Εγνατίας Οδού Α.Ε. με θέμα την περίφραξη του αυτοκινητόδρομου

 

Με πρωτοβουλία της ΚΑΛΛΙΣΤΩΣ, πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 18 Νοεμβρίου 2011 στα κεντρικά γραφεία της ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ Α.Ε., στη Θεσσαλονίκη, συνάντηση μεταξύ (α) αντιπροσωπείας της Καλλιστώς και της Διαχειριστικής Ομάδας του έργου LIFE/KASTORIA από τη μία πλευρά και (β) του Προέδρου και στελεχών της ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ Α.Ε. από την άλλη. Στη συνάντηση παραβρέθηκε και εκπρόσωπος της Εξωτερικής Ομάδας Παρακολούθησης των έργων LIFE στη Ν.Α. Ευρώπη.
Σκοπός της συνάντησης ήταν η ενημέρωση από πλευράς ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ Α.Ε. σχετικά με την πρόοδο που έχει γίνει σε ότι αφορά στην εγκατάσταση ενισχυμένης περίφραξης στο υφιστάμενο τμήμα του Κάθετου Άξονα 45 (τμήμα Σιάτιστας-Καστοριάς) και την ολοκλήρωση της αντίστοιχης εγκατάστασης σε τμήματα της Εγνατίας Οδού (Παναγία-Γρεβενά και Μέτσοβο-Παναγία). Οι εκπρόσωποι της ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ Α.Ε. διαβεβαίωσαν πως έχουν ήδη προβεί σε ενέργειες εξεύρεσης χρηματοδότησης, μέσω σχετικών προγραμμάτων.
Στη συνάντηση επισημάνθηκε η κρισιμότητα της κατάστασης λόγω των συνεχιζόμενων τροχαίων ατυχημάτων στα οποία εμπλέκονται αρκούδες και τα οποία απειλούν τόσο τον πληθυσμό του είδους, όσο και τους ίδιους τους οδηγούς. Μεταφέρθηκε επίσης η ανησυχία της Ε.Ε. για την καθυστέρηση στην επίλυση του συγκεκριμένου προβλήματος, στο οποίο εμπλέκεται και η ίδια, λόγω προφανούς σύγκρουσης μεταξύ ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων (από τη μια χρηματοδοτείται η προστασία της αρκούδας μέσω του Ευρωπαϊκού Προγράμματος LIFE και από την άλλη οδικά έργα που απειλούν τον πληθυσμό της).
Αποφασίστηκε λοιπόν να υπάρξει από κοινού παρέμβαση στα Υπουργεία Περιβάλλοντος και Υποδομών, για την εξεύρεση χρηματικών πόρων για την άμεση τοποθέτηση της ενισχυμένης περίφραξης. Αποφασίστηκε ακόμα να ζητηθεί και από τις δύο πλευρές η επίσπευση των ενεργειών δέσμευσης πόρων από την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, στον Προϋπολογισμό της για το 2012, προκειμένου να εξασφαλιστεί εγκαίρως η συγχρηματοδότηση του έργου LIFE ARCTOS/KASTORIA, στο οποίο προβλέπεται να εγκατασταθεί ειδική σήμανση αλλά και να ληφθούν συγκεκριμένα τεχνικά μέτρα μέχρι την επόμενη άνοιξη (2012), με σκοπό να λειτουργήσουν αποτρεπτικά και να περιορίσουν το φαινόμενο των τροχαίων, μέχρι την ολοκλήρωση της περίφραξης και την οριστική επίλυση του προβλήματος.